Oproeping voorzitters en bijzitters

De werking van de stem-en telbureaus wordt op de dag van de verkiezingen toevertrouwd aan een voorzitter en een aantal bijzitters. Een magistraat wijst de (plaatsvervangende) voorzitters en bijzitters aan op basis van twee lijsten afkomstig van de gemeenten. Burgers die een oproepingsbrief ontvangen, zijn verplicht om zich op 13 oktober op het desbetreffende stem-of telbureau te melden. Als ze dat niet doen, ontvangen ze een boete. De voorzitter van een stem-of telbureau kiest zelf een secretaris.

Voorzitters en bijzitters

De voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg wijst de voorzitter en bijzitters aan als de hoofdplaats van het gerechtelijk kanton waartoe de gemeente behoort, ook de hoofdplaats is van een gerechtelijk arrondissement. In alle andere gevallen wijst de vrederechter van het gerechtelijk kanton waartoe de gemeente behoort de voorzitter en bijzitters aan. De magistraat baseert zich voor die aanwijzingen op twee lijsten die hij ontvangt van elk gemeentebestuur.

Eerste lijst

Het college van burgemeester en schepenen maakt in augustus 2024 een eerste lijst op en bezorgt de lijst uiterlijk op 31 augustus 2024 aan de magistraat of zijn plaatsvervanger. 

De eerste lijst bevat volgende categorieën van gemeenteraadskiezers:

  1. de magistraten van de rechterlijke orde
  2. de gerechtelijke stagiairs
  3. de advocaten en de advocatenstagiairs volgens hun inschrijving op het tableau of de lijst van stagiairs
  4. de notarissen
  5. de gerechtsdeurwaarders
  6. de personeelsleden van de federale overheid, de gemeenschappen en de gewesten, provincies, gemeenten en openbare centra voor maatschappelijk welzijn van niveau A, B, C of gelijkwaardig
  7. het onderwijzend personeel.

Als het nodig is, kunnen ook andere gemeenteraadskiezers worden aangewezen.

De magistraat wijst uit de lijst volgende personen aan:

  • de voorzitters van de stem- en telbureaus
  • minstens 1 plaatsvervangende voorzitter die de voorzitter zal vervangen in een stembureau als de voorzitter op de dag van de stemming afwezig is
  • de bijzitters en de plaatsvervangende bijzitters van de telbureaus.

De magistraat brengt de betrokkenen op de hoogte van hun aanwijzing en verzoekt hen hun ambt op de gestelde dagen te komen waarnemen.

In geval van verhindering moeten ze de magistraat die hen heeft aangewezen, binnen de 3 dagen na kennisgeving op de hoogte brengen. De magistraat voorziet in hun vervanging aan de hand van de bovenvermelde lijst.

Tweede lijst

Het college van burgemeester en schepenen maakt in augustus 2024 een tweede lijst op en bezorgt die lijst uiterlijk op 31 augustus 2024 aan de magistraat of zijn plaatsvervanger.

De tweede lijst bevat de kiezers van de stemafdeling naar rata van 12 personen per stembureau. De lijst mag geen personen bevatten die al zijn opgenomen in de lijst voor de aanwijzing van de voorzitters van de stembureaus.

De magistraat wijst uit deze lijst de bijzitters en de plaatsvervangende bijzitters van de stembureaus aan. Als het nodig is, kunnen ook andere gemeenteraadskiezers worden aangewezen.

De magistraat brengt de betrokkenen op de hoogte van hun aanwijzing en verzoekt hen hun ambt op de gestelde dagen te komen waarnemen.

In geval van verhindering moeten zij de magistraat die hen heeft aangewezen, binnen de 3 dagen na kennisgeving op de hoogte brengen. De magistraat voorziet in hun vervanging aan de hand van de bovenvermelde lijst.

Secretaris stembureau

De voorzitter van het stembureau benoemt de secretaris uit de gemeenteraadskiezers van de gemeente. De secretaris is niet stemgerechtigd bij de besluitneming van het stembureau.

Secretaris telbureau

De voorzitter van het telbureau benoemt de secretaris uit de gemeenteraadskiezers van een gemeente van het Vlaamse Gewest. De secretaris is niet stemgerechtigd bij de besluitneming van het bureau.

Verplichting om te zetelen

De kiezers die door de magistraat zijn aangewezen als voorzitter van een stem- of telbureau zijn verplicht om die taak uit te voeren. Wie zich, zonder geldige reden, onttrekt aan die aanwijzing of wie door zijn schuld, zijn onvoorzichtigheid of zijn nalatigheid op om het even welke manier de hem toevertrouwde opdracht in gevaar brengt, wordt gestraft met een geldboete van vijftig tot tweehonderd euro.
Iemand kan alleen van de opdracht vrijgesteld worden om ernstige redenen, zoals bijvoorbeeld beroepsactiviteit, gestaafd door een attest van de werkgever, of overmacht. Hinder door bijvoorbeeld vrijetijdsbesteding vormt geen voldoende reden. Een eventuele fysieke onmogelijkheid moet door een nauwkeurig doktersattest worden gestaafd.
Ook de bijzitters die zijn aangewezen zijn verplicht om hun opdracht uit te voeren. De voorzitter van het stem- of telbureau moet daarom aan de vrederechter de namen meedelen van de kandidaat-bijzitters die op de dag van de stemming zonder geldige reden niet of niet tijdig zijn opgedaagd.
Kiezers die een wettige reden voor een verhindering hebben, moeten dit binnen drie dagen na ontvangst van hun bericht dat ze als voor- of bijzitter aangewezen zijn, laten weten aan de magistraat die hen heeft aangewezen. Als de magistraat hun reden tot verhindering aanvaardt, zal hij een andere kiezer aanwijzen.